17. Chivabvu zvirokwazvo ihoridhe huru yenyika muNorway. Chii chakanyatsoitika muna Chivabvu 17, 1814 muNorway, zvakaitika sei, vanhu vekuNorwegi vanopemberera chii uye nei zuva iri rakakosha kwavari? Uye nei kuramwa mabasa kwevatori venhau vekuNorway kuchirwadza kudaro?
Mhemberero dzemusi wa17 Chivabvu dzinoreva kuNorway kupemberera kuzvitonga kuzere uye kukunda chaiko kwebumbiro remitemo munyika. Kubva muna 1380, Norway, kusvikira panguva iyoyo umambo hwakazvimirira, hwakabatanidzwa mumubatanidzwa neDenmark. Zvishoma nezvishoma yakava chikamu chikuru cheDenmark, uye mahofisi makuru ose akanga ari muguta guru, Copenhagen. Norway, asi kunyanya kubva pakutanga kwezana remakore rechi19 vakawanda vakada kuti mamwe mahofisi atamisirwe kuNorway. Yainyanya kutaura nezveyunivhesiti nebhangi. Muna 1807, Denmark yakabatana naNapoleon munguva yeHondo dzeNapoleon, asi izvi zvakakuvadza zvido zvechikamu cheNorway chenyika, icho chaive chakanyatsoenderana nekutengeserana nemuvengi mukuru waNapoleon, England. Makore akaoma akauya kuNorway, uye pakanga painewo mazwi asingawanzo kuNorway kuti abatane neSweden, iyo yaive chikamu chemubatanidzwa weAnti-Napoleonic kubvira 1809 uye yaiedza kutora Norway. Pakupedzisira akabudirira mune izvi muna January 1814, apo Denmark yaifanira kurega chikamu cheNorway chenyika, chakanga chatorwa namambo weSweden.
vaNorwegians, vanotungamirwa nemuchinda weDanish uye muNorway naChristian Frederik, vakaedza kudzosera magumo eNorway uye kuwana rusununguko. Kuedza kwekutanga kwemuchinda weDanish kuti ave mambo wenhaka absolutist hakuna kuwana rutsigiro muNorway, uye Christian Frederik akatarisana nechikumbiro chevaNorwegian chekuti bumbiro remitemo rigadzwe. Akazobvuma zvaidiwa izvi uye akaita kuti Reichstag iitwe, iyo basa rayo rainyanya kukosha raiva rokugadzirira uye kugamuchirwa kwebumbiro remitemo uye kusarudzwa kwamambo.
17. Muna Chivabvu 1814, Norwegian Royal Assembly yakagamuchira bumbiro rekutanga reNorway rikasarudza muchinda weDenmark, regent Christian Frederik samambo weNorway. uye zvechokwadi akati wandei zvinyorwa zveNorwegian. Pakazara, bumbiro remutemo rakanga rine hutongi hwejekerere uye, nemaitiro enguva iyoyo, chikamu chepamusoro chevarume vekuNorway vakawana kodzero yekuvhota.
Kuedza kwevaNorway kuzvitonga hakuna kupindurwa, uye maNorway akabatana nemubatanidzwa neSweden muzhizha ra1814. Mambo weramangwana weSweden, Karl Johan, akabvumawo kuti mushure medzimwe shanduko vanhu vekuNorwegi vaigona kuchengeta bumbiro remutemo uye kuwana mwero wepamusoro wekuzvitonga. Hongu, bumbiro remutemo rakagadziridzwa uye rakawedzerwa kakawanda gare gare, asi richiri bumbiro remitemo reNorway. Ndosaka zuva iri richiri kupembererwa nemufaro.
Royal sechinyakare musi wa17 Chivabvu, anomira pavharanda reRoyal Castle Slottet muOslo, kubva kwaanovheyesa achienda kune vanhu vaifamba vachipfuura, kunyanya mudungwe wevana wemangwanani unofarirwa zvikuru. Castle Slottet iri pakati peguta uye iri pachikomo, mugwagwa mukuru Karl Johan anovhura kwairi. Mhemberero idzi dzakakura kwazvo muOslo, asi dzakatowanda muguta reNorwegian pasi rose, Bergen.
Mhemberero muguta rechipiri pakukura Bergen anewo adzo chaiwo. MuBergen, kufora kwekwaya yevana veguta, iyo inonzi buekorpser, iyo yave iripo kubva pakati pezana remakore rechi19. Zvitunha izvi zvinofora pamwe chete nemureza kufora uye ngoma ichienda kunorira. Every kwaya inosungirirwa kune rimwe dunhu reguta. Musi waMay 17, makwaya anofora akapfeka yunifomu, vakomana vacho vakapakata pfuti yedanda uye vanofora maererano nemirayiridzo yomukuru mukuru weboka racho. Mumakore ekutanga, buekorpser yaive chikamu chakakurumbira chemhemberero, asi nekufamba kwemakore mashoma, manzwi ekushoropodza chimiro chavo chemauto akawedzera uye akawedzera.
Mazuvano, buekorpser yave zvakare chikamu chakakurumbira chemhemberero, makwaya evakomana anodzidzira kufora kwegore rose uye kuvapo kwavo kunogamuchirwa zvakanyanya muBergen. Asi kunyanya munhu asingatambure neBergen patriotism anonyanya kudzungudza musoro, anoona vakomana vaduku vachifora nepfuti dzematanda pamapfudzi avo.
Imwe nyanzvi yeBergen ine tsika refu ndeyekukwira danda repamusoro (klatrestange) pamusoro paro pakamiswa zvinhu zvakasiyana-siyana. Basa nderekukwira kusvika kumusoro, uye izvo munhu anogona kutakura naye kusvika pasi ndezvake. Basa racho harisi nyore sezvarinoratidzika, iyo column inopendwa kuti iwedzere kutsvedza.
Nhasi, apo mhemberero yeChivabvu 17 yatove mhemberero huru inobatanidza vanhu vekuNorwegian, pane kuwedzera mhemberero, simbiso iri pakuti mhemberero inofanira kupa chii. Chii izvo zvese-yeNorway tsika dzinofanirwa kubatanidza vanhu vese vanogara muNorway? Ko tsika dzechinyakare uye nzira dzekupemberera isimba rinosunga uye chinhu chekupemberera, kana kuti havana chekutaura kune veNorwegian vanhasi, uye kuedza kuri kuitika kubatanidza nyika yeNorway nemamwe masirogani azvino uye azvino. Iyi mibvunzo ingangouya yakawanda uye kazhinji uye inoperekedza mhemberero kwemakore anotevera. Nhasi Norway musanganiswa wezvose izvi maitiro, kune rumwe rutivi, kuzvivimba uye nyika yemazuva ano inoedza kuita mutsauko mukuru pasi rose, yakarukwa asi, kune rumwe rutivi, ine hukuru hwechinyakare, kuda nyika uye. uye kunyatsoongorora.
17. Chivabvu 2018 chichacherechedzwa nekuramwa kwevatori venhau vekuNorway. Aiwa, havarovi rusununguko rwokutaura uye havasati vachitorwisa mutungamiriri weterevhizheni yenyika. Ivo vanoda (kushamisa nyika) mihoro yakakwira uye yakawanda nguva yebasa remhando yepamusoro. Kune vazhinji vekuNorwegian vajaira kutenderera kwemazuva ese uye mifananidzo yemhemberero muNorway yese, iyo isina kuomeswa mifananidzo kubva kuguta guru ichauya sekushamisika. Iniwo ndinofanira kubvuma kuti pandakabatidza redhiyo mangwanani ano uye pachinzvimbo chekutaura kwechinyakare kusinganzwisisike pamusoro pekusarudzika kweNorway, pop yekuNorway yanga ichiridza, ndakanzwa zvisinganzwisisike. Pane chiri kuitika muNorway.
Kwakabva nyaya: https://bubo.sk/blog/17-maj-v-norsku-1
Munyori wechinyorwa: Jozef Zelizňák